Z DNIA NA DZIEŃ, Z TYGODNIA NA TYDZIEŃ
„Laboratorium” Anny Frajlich
Jerzy Żelazny
AUTENTYZM
Słowo autentyzm narzucało mi się podczas lektury opowiadań Anny Frajlich zatytułowanych Laboratorium. Wydawca, szczecińskie Wydawnictwo FORMA, informuje, że to już trzecie wydanie, poprawione i poszerzone. Nie czytałem poprzednich, więc nie wiem, o które opowiadania tomik został wzbogacony. Zresztą to nieważne, liczy się to, co mam przed oczami, a jest to proza smakowita, jej lektura przykuwa uwagę czytelnika, moją na pewno, opisy zdarzeń są oszczędne, ale trafne, autorka w sposób wyrafinowany operuje słowem. Mógłbym rzec, że prostota narracji to najwyższa umiejętność; dodam, prostota z głębią. Każda najzwyklejsza postać posiada własne życie, które do końca nie jest odkryte, ale bardzo interesująco zasygnalizowane. Narracja pierwszoosobowa, realistyczna, utkana z konkretów, wyrazista, czytelna.
Autentyzm tej prozy wyczuwa się nawet wówczas, gdy się nie zna losów jej autorki, to i tak nasuwa się wniosek, że poszczególne opowieści są mocno zanurzone w jej życiu, konfabulacja jest tu ograniczona do minimum.
„Che momento barbaro” Małgorzaty Skałbani
Anna Łozowska-Patynowska
„PAN TU NIE LEŻAŁ”, CZYLI RZECZWYWISTOŚĆ UDAWANA MAŁGORZATY SKAŁBANI
Niezwykle ciekawa struktura zbioru poetyckiego Małgorzaty Skałbani, oparta na wzorcu skorowidza, ułatwiającego poszukiwanie informacji, ale i pozwalającego na ich komponowanie, subiektywne skrojenie do dowolnego czytelnego konglomeratu, staje się podstawą, wokół której rozwijać się może dalsza interpretacja. Wydaje się, iż jest to faktycznie prowokacja, albo też próba ratowania poezji, która w XXI wieku wydaje się obumierać. Restytucja sensu, przybierającego szatę słowną jest nie tylko punktem wyjścia, ale także dojścia Skałbani. Zasługą Che momento barbaro nie wydaje się kontestacja liryki samej w sobie ani też jej prostoty. Metaforyczność, według Skałbani, to cecha szczególna poezji, zatem to prawdziwość staje się udziałem tworzenia.
Koncepcja alfabetycznego rozmieszczenia tekstów zdaje się odpowiadać charakterowi świata odzwierciedlonego w wierszach. Taki językowy obraz świata należałoby zrekonstruować i to w kolejności alfabetycznej, tworząc „kolejną księgę genesis”, rozpoczynającą się pierwszą literą alfabetu, a kończącą się ostatnią.
Aspazja
Jerzy Żelazny
Jest to imię słynnej hetery, czyli damy powołanej do organizowania uciech dla wybitnych mężczyzn w starożytnej Grecji. O jej roli w życiu Peryklesa, słynnego władcy Aten, zapoznałem się w wyniku zamiłowania niegdyś do myszkowania w książkach przecenionych. Teraz też mi się to zdarza - bywa, że wśród nich znajduję rzeczy cenne... Nie tak dawno w jednej z koszalińskich księgarń za przysłowiowe grosze kupiłem powieść Williama Whartona Rubio. I nie żałowałem tego wydatku, zresztą dość śmiesznego przy dzisiejszych nie tak małych cenach książek. Powieść ta warta była tych kilku złotych i przeczytania.
We wcześniejszych czasach, które chętnie wspominam, a które słusznie minęły, trafiały się też wśród książek nieznajdujących nabywców, więc obniżono ich cenę, rzeczy wartościowe z punktu widzenia walorów intelektualnych i artystycznych lub historycznych. Czasem ich powstanie osnute było legendą albo zwyczajnie – książkę te wypadało mieć w domu. Najczęściej cenne pozycje znajdowałem w księgarniach warszawskich. Toteż podczas każdego pobytu w stolicy, a w latach sześćdziesiątych poprzedniego wieku bywałem tam często, na pewno kilka razy w roku, przeszukując ochoczo lady w księgarniach i przeważnie znajdowałem interesujące mnie pozycje. Spora część mojej domowej biblioteki to właśnie te nabytki.
„Pomerania” kwietniowa
Pojawiło się kwietniowe wydanie (4/2018) kaszubskiego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Pomerania”. Pismo, liczące 68 stron, zawiera odrębnie paginowaną wszywkę (stron 8) dodatku edukacyjnego „Najô Ùczba” (nr 4/116). Na okładce fotografia pomnika św. Wojciecha, o którym wewnątrz numeru przeczytać możemy artykuł Jerzego Nacela „Święty Wojciech, Bolesław Chrobry i Otton III”. Numer otwiera materiał Mateusza Łąckiego „Pomorańcy w Szwajcarii”.
A co jeszcze między okładkami kwietniowej „Pomeranii”? Między innymi:
„eleWator” nr 23
Już osiągalny pierwszy tegoroczny numer (1/2018) szczecińskiego kwartalnika literacko-kulturalnego „eleWator”, publikowany przez Fundację Literatury imienia Henryka Berezy. Obecne wydanie, obejmujące styczeń, luty i marzec, liczy 208 stron. Z grafiką na okładce autorstwa Rafała Babczyńskiego – przedstawiającą portret Witolda Wirpszy, którego twórczości poświęcono połowę bieżącego wydania. Wewnątrz pisma znajdziemy reprodukcje obrazów Grzegorza Wróblewskiego. A przy kwartalniku, jako dodatek, znajdziemy co? Opublikowany w ramach „koLekcji eleWatora” tomik poetycki Anny Frajlich Indian Summer. Który las. Zaś numer otwiera wiersz Wojciecha Brzoski „najdłuższe światła świata”. I start blokiem wokół Wirpszy:
Więcej artykułów…
Książki Latarni
(zakładka w trakcie opracowania)
