Anna Łozowska-Patynowska „Dotykając tekstu...”, Wydawnictwo JASNE, Pruszcz Gdański 2016, str. 40
Wanda Skalska
NIEWIDOMA WIERSZE PISZE
Z satysfakcją odnotowujemy trzecią publikację zwartą naszej współpracowniczki – Anny Łozowskiej-Patynowskiej. Może autorki dotąd niezbyt znanej szerzej, lecz niewątpliwie inaczej jest w przypadku stałych czytelników portalu LM. Bo jej systematycznie ogłaszane recenzje (liczone w dziesiątkach) dostępne są w u nas w dziale „port literacki”. Debiutowała w roku ubiegłym (opublikowanym w ramach Biblioteki „Latarni Morskiej”) tomem krytycznoliterackim Opowieść o człowieku. Poezja najnowsza w krótkich interpretacjach (szkice o wybranych tomach poetyckich), wydając krótko później Historię pewnego lustra – rzecz o niewidomej poetce Teresie A. Ławeckiej. Właśnie wydana publikacja nowa Dotykając tekstu... jest kontynuacją rozważań o twórczości T. A. Ławeckiej – swoistym dopełnieniem.
Sięgnijmy po wprowadzenie, jasno wykładające intencje publikacji. Anna Łozowska-Patynowska notuje między innymi: Tematem rozważanym w tekście jest zależność wewnątrznego świata człowieka z dysfunkcją od świata zewnętrznego i odwrotnie. W poniższej interpretacji zostaną omówione kluczowe zagadnienia, uwzględniające relacje osoby niepełnosprawnej ze światem. Łącznikiem umożliwiającym poznawanie go jest właśnie literatura, nie tyle przedstawiająca wierne odbicie świata, ale wskazująca człowiekowi drogi jego różnorodnych interpretacji. Literatura jest również tematem naczelnym rozważań Ławeckiej. Człowiek zdaje sobie bowiem sprawę, jak duże znaczenie ma słowo, od którego wszystko się zaczyna. Słowo poetyckie jest szczególnego rodzaju przestrzenią metaforyczną, miejsce starcia człowieka z całym światem, dialogiem prowadzonym przez tych, którzy pragną podjąć się jego odczytania. Zatem to na interpretacji liryki zostaną osadzone rozważania o tekście i jego roli w życiu człowieka, szczególnie osoby z niepełnosprawnością.
Jak informuje dalej autorka, materiałem dobranym do odczytania są wybrane, niepublikowane dotąd liryki słupskiej poetki, oraz już publikowane, a także fragmenty opowiadania „Kompot”.
A tak kończy A. Łozowska-Patynowska swój wstęp: Człowiek mówi poprzez tekst i równolegle istnieje poprzez tekst. Spotkanie z tekstem odbywa się za pomocą dotyku. Zmysł ten umożliwia człowiekowi nie tylko dosłowne badanie zawartości książki. Namacalna struktura tekstu, co zostało zaakcentowane w tytule publikacji, ma specjalne znaczenie. Utwory literackie poznajemy nie tylko poprzez sprawdzenie ich długości, chropowatość czy miękkość okładki lub strony, ale także interpretując słowa po słowie oraz zwracając uwagę na ich różnorodne konfiguracje. Doświadczenie dzieła literackiego dokonuje się w akcie wielokrotnej lektury. I o takie „dotykanie” do głębi przestrzeni architektonicznej liryków właśnie chodzi. Tekst to bardzo pojemna struktura znacząca, z której możemy odczytać prawdy uniwersalne. Potrzebujemy do tego włożenia nieco wysiłku, wewnętrznego zaangażowania i zaufania samemu sobie, czyli pojmowania, co tekst mówi do mnie i jak oddziałuje na mnie.
Po „Wprowadzeniu” następują działy „Dlaczego literatura jest i będzie człowiekowi potrzebna?”, „Uskrzydlanie literaturą”, „Poeta w kręgu racjonalizmu”, „Literatura – autobiografia – literatura?”, „Istnienie – nieistnienie”. Zaś całość domykają cztery wiersze Teresy A. Ławeckiej („Niespokojne dusze”, „Element radości”, „Trwałość”, „Pogodne zakończenie”) oraz literatura przedmiotu. Plus noty biograficzne.
I ma rację A. Łozowska-Patynowska, podkreślając, że bycie niewidomym wcale nie przeszkadza w pisaniu, w abstrakcyjnym myśleniu, odkrywaniu kręgu literatury. Nieraz wręcz przeciwnie, brak tego zmysłu wyostrza inne zmysły, a i bywa, że pozwala intensywniej postrzegać i rozpoznawać otaczający świat. Przykładów tego w literaturze nie brakuje.
Rzecz opublikowano pod redakcją Andrzeja Chludzińskiego, w opracowaniu graficznym Doroty Gierszewskiej, z ilustracjami Małgorzaty Goleckiej.
Zaznaczyć także trzeba, iż publikacja została współfinansowana ze środków Urzędu Miejskiego w Słupsku, pochodzących z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach projektu realizowanego przez Fundację „Lex Humana” pn. „Co mi daje literatura, co daję jej ja?”
Anna Łozowska-Patynowska „Dotykając tekstu...”, Wydawnictwo JASNE, Pruszcz Gdański 2016, str. 40
Wanda Skalska
Teresa Alina Ławecka ur. w 1958 r. w Trzciance; niewidoma dziennikarka i poetka, zaangażowana w pracę społeczną na rzecz osób z niepełnosprawnościami; odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz nagrodą Lucjusza przez Polski Związek Niewidomych; w latach 2008-2011 redaktor naczelna „Gazety Mówionej”; koordynatorska i współprowadząca program telewizyjny „Pod lupą”; autorka dwóch zbiorów poetyckich: Oddaj moją twarz (2010) oraz Ogród niezapominajek (2012); swoje utwory poetyckie publikowała także w „Gazecie Mówionej”, w siedmiu Antologiach poezji wydanych przez słupskie Starostwo Powiatowe, „Wsi Tworzącej” oraz w „Akancie”, a artykuły o tematyce społecznej w „Powiecie Słupskim”; laureatka wielu konkursów poetyckich i literackich.
Przeczytaj też w „porcie literackim” omówienia wcześniejszych publikacji A. Łozowskiej-Patynowskiej: Opowieść o człowieku. Poezja najnowsza w krótkich interpretacjach (szkice o wybranych tomach poetyckich) (2015) oraz Historia pewnego lustra (2015).
